Bij het verladen (gravitair, hydraulisch of pneumatisch) van gevaarlijke of brandbare vloeistoffen tussen tanks en tankwagens of tankwagons (spoorwagons of ketelwagens) zijn lekken mogelijk ter hoogte van de verschillende aansluitingen tussen leidingen en tankwagen, leidingen en opslagtank of koppelingen tussen leidingen. Lekken dienen in de eerste plaats zoveel mogelijk vermeden te worden door het nemen van preventieve maatregelen.
Dit kunnen technische voorzieningen (bijvoorbeeld overvulbeveiliging, lekvrije koppelingen of afsluiten van niet gebruikte productleidingen met blindflens) of procedurele voorschriften zijn (bijvoorbeeld visuele controle van tankwagen en uitrusting van de laadplaats of verladen onder getraind toezichthoudend personeel).
Verplaatsbare vloeistofdichte vloeren
Als mogelijk alternatief voor een vaste vloeistofdichte zone worden op de markt zogenaamde ‘verplaatsbare vloeistofdichte vloeren’ of 'flexibele opvangbakken' aangeboden. Deze kunnen bijvoorbeeld worden opgezet bij tijdelijke vatenopslag of autowasstraten, maar er zijn ook varianten beschikbaar die als tijdelijke standplaats voor een volledige tankwagen, als opvangvoorziening onder koppelingen tussen leidingen of als opvangvoorziening onder de vul- of lospunten van de opslagtank kunnen worden geïnstalleerd. Het kunststof zeil met opstaande randen, dat de nodige grootte en resistentieniveau aanneemt, fungeert dan als tijdelijke opvang van lekken en kan na gebruik weer worden opgevouwen. De verplaatsbare vloer moet op een vlakke ondergrond geïnstalleerd worden en aanraking met scherpe materialen moet worden vermeden, bijvoorbeeld door het aanbrengen van rijmatten. De modellen die dienen als standplaats voor de volledige tankwagen, kunnen ofwel uitgerust zijn met randen die overrijdbaar zijn, ofwel worden de randen pas rechtgezet of opgeblazen wanneer de tankwagen gepositioneerd is.
Alternatief voor de permanente vloeistofdichte vloer
Gezien deze eigenschappen is de verplaatsbare vloeistofdichte inrichting vooral te overwegen als alternatief voor de permanente vloeistofdichte vloer bij weinig frequent laden- of lossen van brandbare of gevaarlijke vloeistoffen, en mits toepassing van voldoende preventieve maatregelen om het risico op lekken te beperken.
Er zijn op zich weinig technische beperkingen voor aanleg van vaste vloeistofdichte zones bij vul- en loszones. In sommige gevallen kan de toepasbaarheid beperkt worden door plaatsgebrek. Dit kan bijvoorbeeld het geval zijn bij particulieren of kleine bedrijven waar bijvoorbeeld brandstoffen geleverd worden, en waar de tankwagen geheel of gedeeltelijk op de openbare weg moet geplaatst worden. Het is niet steeds mogelijk de vul- en lospunten van de vaste tank en de zone met eventuele koppeling van leidingen tussen de tankwagen en vul- en lospunten van de vaste tank binnen de vaste vloeistofdichte zone van de standplaats van de tankwagen te plaatsen. Voor deze zones kunnen in dergelijke gevallen alternatieve vloeistofdichte voorzieningen gebruikt worden, zoals deze flexibele opvangbakken.
Kostenbeparend
De vloeistofdichte uitvoering van vul- en loszones van tankwagens vraagt een investeringskost. Bij occasionele verlading en bij kleine opslagcapaciteiten van brandbare of gevaarlijke vloeistoffen is het globale risico op lekken minder groot, waardoor de meerkost voor een vaste vloeistofdichte piste mogelijk niet opweegt tegen het risico. In dergelijke gevallen kan de aankoop van een verplaatsbare vloeistofdichte voorziening of de installatie van een vloeistofdichte vul- en lospuntlekbak een kostenefficiënter alternatief zijn.
Best beschikbare technieken
De studie stelt voor de sectorale voorwaarde voor de vloeistofdichte standplaats van de tankwagen bij het vullen van vaste houders met brandbare en gevaarlijke vloeistoffen aan te passen tot een vloeistofdichte zone met minimumafmetingen van 8m² (bij voorkeur 4x2m) waarboven de pompen en aansluitingen van de tankwagen zich moeten bevinden. In functie van de eigenschappen van de opgeslagen producten en de manier en frequentie van verladen, worden bijkomende maatregelen genomen op basis van een code van goede praktijk, gebaseerd op een risicoanalyse. Voor het vullen van de tankwagen of -wagon wordt de volledige standplaats van de tankwagen of -wagon vloeistofdicht uitgerust.
De huidige voorwaarden in VLAREM (lid 6° van artikel 5.6.1.1.10 en lid 6° van artikel 5.17.4.1.16) voor een vloeistofdichte standplaats van de tankwagen is streng in vergelijking met de andere standaarden van de ons omringende landen. In die standaarden wordt geen vloeistofdichte voorziening opgelegd voor de gehele standplaats van de tankwagen, maar wordt er gefocust op de zone waarboven de eigenlijke vul- en losactiviteiten plaatsvinden. In deze zone bevinden zich de pompen en aansluitingen van de tankwagen. Het risico op lekken is immers het grootst in deze zone, alsook ter hoogte van de vul- en lospunten van de vaste tanks.
De minimumafmetingen moeten ervoor zorgen dat lekken ter hoogte van de koppelpunten van de tankwagen altijd op de vloeistofdichte voorziening terechtkomen. De koppelpunten van de tankwagen zullen zich immers niet altijd op exact dezelfde locatie bevinden. Wanneer een vloeistofdichte vloer met de voorgestelde minimumafmetingen niet voldoende bescherming biedt tegen bodemverontreiniging, bijvoorbeeld in geval van een grote vul en loszone waar tankwagens niet steeds op dezelfde plaats staan, kan het nodig zijn de vloeistofdichte zone uit te breiden tot > 8 m². Bij het vullen van de tankwagen of -wagon zijn er bijkomende risico’s ter hoogte van de standplaats van de tankwagen of -wagon ten opzichte van het vullen van de vaste houders. Zo is er een risico op overvulling van de tankwagen of -wagon en bestaat het risico dat de tankwagen of -wagon deels of volledig leegloopt wanneer de losopeningen nog open staan. Daarnaast zal het vullen van tankwagens of -wagons doorgaans gebeuren op sites die daarvoor frequent gebruikt worden. Het blijft dus aangewezen om in geval van vullen van de tankwagen of -wagon de volledige standplaats vloeistofdicht uit te rusten, teneinde de risico’s op bodemverontreiniging te beperken.
Wenst u meer info over onze flexibele opvangbakken, aarzel niet ons te contacteren via ons online contactformulier